Lachgasproblematiek
Lachgas staat sinds het begin van 2023 op de lijst van verboden middelen van de Opiumwet. Tot dan toe bestond er een statiegeldsysteem, waardoor het overgrote deel van de cilinders ingeleverd werd. Sinds het verbod is ook het statiegeldsysteem gestopt, met het gevolg dat cilinders in het huishoudelijk restafval of in de openbare ruimte terechtkomen. In de ovens van afvalverbrandingsinstallaties kunnen deze cilinders ontploffen, wat tot gevaarlijke situaties en aanzienlijke schade leidt.
Meerlanden stond voor twee uitdagingen ten aanzien van de lachgascilinders. Ten eerste mochten cilinders die in de openbare ruimte gedumpt waren niet zomaar opgeruimd worden, omdat het drugsafval is. Aangezien we te maken hebben met verschillende veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en bestaande afspraken, wisselden de oplossingen per gemeente. In goed overleg zijn we tot passende oplossingen voor elke gemeente gekomen.
Een volgend knelpunt was de capaciteit voor het verwerken van de cilinders die nog onder druk staan. Landelijk kregen verwerkers zulke grote aantallen te verwerken, dat er een gebrek aan capaciteit ontstond, wat leidde tot stijgende kosten.
Ontploffingen
Om verdere schade aan de verbrandingsoven te voorkomen is het noodzakelijk dat het aangeleverde restafval vrij is van lachgascilinders. Daarbij hebben wij in samenwerking met onze gemeenten en het AEB diverse methodes onderzocht en uitgetest om eventuele lachgascilinders uit het restafval te verwijderen, danwel onschadelijk te maken. Logistiek heeft dit een behoorlijke impact op de operatie. Desondanks hebben we tot nu toe de dienstverlening ongestoord kunnen voortzetten. Het verwijderen en onschadelijk maken van deze lachgascilinders leidt tot hoge kosten die door de gemeenten gedragen worden.
Lobby
fval- en grondstofbedrijven hebben samen met de Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) en de Vereniging Afvalbedrijven (VA) al vroeg hun zorgen geuit bij de ministeries van Justitie, van Volksgezondheid en van Infrastructuur en Waterstaat. Hoewel voor de sector glashelder is dat de problemen en daaruit voortkomende kosten een direct gevolg zijn van de wetswijziging, zien de ministeries dit causaal verband vooralsnog niet in.
Ontwikkelingen op Europees niveau bieden op langere termijn mogelijk ook verlichting. Vooralsnog is Nederland het enige Europese land met een verbod op lachgas. Daar lijkt verandering in te komen. Ook zijn er geluiden dat producenten gevraagd gaat worden de cilinder aan te passen door middel van een overdrukventiel. De huidige cilinders voldoen niet aan de Europese normen. Met een overdrukventiel wordt het ontploffingsgevaar verkleind. In Europees verband wordt gezocht naar manieren om de huidige cilinders van de markt te weren, zowel door de Europese brancheorganisatie als het ministerie van IenW.